Зноў людзі прыходзяць
з кварталаў рабочых
І кветкі жывыя паэту нясуць.
Імчацца трамваі
Па Коласа плошчы,
Дзе сцены палацаў да неба ўстаюць.

П. Прыходзька "Наш Колас"

Класік беларускай літаратуры, народны паэт Беларусі Якуб Колас - аўтар шырокіх эпічных твораў у паэзіі і прозе. Яго творчасць - невычэрпная крыніца тэм для жывапісцаў, скульптараў, майстроў кніжнай і станкавай графікі.

Яшчэ ў дарэвалюцыйныя гады зроблена мастацкае афармленне першых твораў паэта, вокладкі кніг, такіх, як "Песні жальбы", "Родныя з'явы" і інш. Перыяду юнацтва, вучобы ў настаўніцкай семінарыі прысвечаны творы І. Немагая "Развітанне з семінарыяй", І. Рэя "Канстанцін Міцкевіч у семінарыі", графічныя лісты Л. Рана "Якуб Колас - семінарыст", Л. Асецкага "Перад дарогай".

Пра педагагічную дзейнасць Якуба Коласа расказваюць палотны В. Жолтак "У Люсінскай школе", Н. Воранава "Ад'езд Якуба Коласа са школы", графічны ліст В. Шаранговіча "У Люсінскай школе", акварэлі І. Раманоўскага "Школа ў Смалярні", П. Калініна "У палескай глушы". Партрэты паэта-змагара ў граніце стварыў З. Азгур, у жывапісе - У. Стальмашонак.

Шэраг партрэтаў народнага песняра выканалі мастакі-графікі. Яны цесна звязаны з аўтабіяграфічнымі і біяграфічнымі творамі. Сярод іх - партрэты Г. Паплаўскага, Ю. Герасіменкі, франтыспіс В. Шаранговіча да кгіні "З майго летапісу".

Творчая сталасць паэта адлюстравана ў палотнах І. Давідовіча "Якуб Колас на возеры Нарач" і інш.

Шматгадовае таварыскае сяброўства звязала двух геніяльных песняроў Беларусі Янку Купалу і Якуба Коласа. Сустрэчам паэтаў прысвечана жывапіснае палатно Я. Харытоненкі, І. Ахрэмчыка і адзін з графічных лістоў Я. Куліка. Велізарная роля паэта ў станаўленні беларускай літаратуры і яе ўплыў на развіццё нацыянальнай навукі і культуры найбольш глыбока адлюстравана ў карціне М. Савіцкага "Сейбіты".

Для экспазіцыі Літаратурнага музея Якуба Коласа ў Мінску выкананы ў дрэве выразны барэльеф песняра скульптарам Л. Гумілеўскім - гэта партрэт Якуба Коласа апошніх гадоў жыцця.

Літаратура да раздзела
"Крыніца натхнення":

1. Анцэлевіч, А. Дзядзька Якуб на плошчы Коласа / А. Анцэлевіч // Народная газета. - 2007. - 3 лістап. - С. 1, 7.
2. Багданава, А. "Зноў будзем шчасце мець і волю" : карцiна "Развiтанне ў Ляўках Янкi Купалы i Якуба Коласа 27 чэрвеня 1941 года" Iвана Пратасенi / А. Багданава // Роднае слова. - 2002. - N 11. - С. 75-76.
3. Бунцэвіч, Н. Калоссе коласаўскіх песень / Н. Бунцэвіч // Мастацтва. - 2007. - N 8. - С. 11.
4. Бунцевіч, Н. "Край ясназоры" : ад бязмежжа да межаў і назад : вакальны цыкл Эдуарда Зарыцкага на вершы Якуба Коласа / Н. Бунцэвіч // Роднае слова. - 2004. - N 9. - С. 86-89.
5. Бут, А. Коласаўцы пра Коласа / А. Бут ; фот. аўт. // Віцебскі рабочы. - 2007. - 3 лістап. - С. 4. - Іл. : фот.
6. Джыгера, Н. "Партрэт Якуба Коласа" Уладзіміра Стальмашонка / Н. Джыгера // Роднае слова. - 2003. - N 2. - С. 94.
7. Зайцава, Г. Музычныя творы на тэксты Якуба Коласа / Г. Зайцава // Крыніца. - 2002. - N 11. - С. 41-46.
8. Ігнацюк, А. Паэзія, сінтэзаванае кіно : кiнематаграфiчная вобразнасць Якуба Коласа / А. Ігнацюк // Мастацтва. - 2000. - N 3. - С. 46-48.
9. Казакевіч, З. Вакол капелюша Якуба Коласа / З. Казакевіч // Народнае слова. - 2007. - 5 кастр.
10. Карэліна, М. "...Свая зямля - вось што аснова!" : Васіль Шаранговіч : ілюстраванне "Новай зямлі" Якуба Коласа / М. Карэліна // Роднае слова. - 2004. - N 1. - С. 77-84.
11. Карэліна, М. Прыцягальны вобраз матулі : ілюстрацыя Георгія Паплаўскага да паэмы "Новая зямля" Якуба Коласа / М. Карэліна // Роднае слова. - 2006. - N 2. - С. 95.
12. Колас, Я. Дзед-госць / сл. Я. Колас; муз. В. Каваліва // Пачатковае навучанне: сям`я, дзіцячы сад, школа. - 2021. - № 12. - 2- стар. вокладцы.
13. Крупіца, Н. "Тэатр страшэнна зацікавіў мяне..." / Н. Крупіца // Віцьбічы. - 2007. - 3 лістап. - С. 4.
14. Крэпак, Б. V.I.P. - мадэль: малады Якуб Колас / Б. Крэпак // Культура. ¬ 2011. ¬ 3 верас. ¬ С. 7.
15. Купава, М. Гэта мая Беларусь : як стваралася нiзка аўталiтаграфiй "Родны кут Якуба Коласа" / М. Купава // Роднае слова. - 1995. - N 11. - C. 154-167.
16. Курбека, І. На паклон да песняра / І. Курбека // Настаўніцкая газета. - 2007. - 3 лістап. - С. 8-9. - Іл. : фот.
17. Ляшчэня, Т. Опера "У пушчах Палесся" Анатоля Багатырова паводле аповесці "Дрыгва" Якуба Коласа / Т. Ляшчэня // Роднае слова. - 2002. - N 11. - С. 79-82.
18. Малей, А.А. Коласовский спектакль "Несцерка" : хронотоп театрального произведения / А. А. Малей, Т. В. Котович // Ученые записки / УО "Витебский гос. ун-т им. П.М. Машерова". - Витебск, 2006. - Т. 5. - С. 148-169. - Библиогр.: с. 168-169.
19. Нячай, В. "К вясне б маей хацеў вярнуцца..." : экранiзацыя паэмы "Сымон-музыка" / В. Нячай // Мастацтва. - 2002. - N 9. - С. 14, 53-54.
20. Нячай, В. Ф. "Казка пра лілею і пра пташыну-песняра" : паэма "Сымон-музыка" у беларускім кіно і на сцэне / В. Ф. Нячай // Музычнае і тэатральнае мастацтва: праблемы выкладання. - 2007. - N 1. - С. 21-28.
21. Нячай, Г. Крыніца натхнення : [увасабленне паэзii Якуба Коласа i Янкi Купалы ў жанры харавой музыкi a capella] / Г. Нячай // Мастацтва. - 2002. - N 9. - С. 11-13.
22. Пятровіч, С. А. Якуб Колас і беларускі тэатр / С. А. Пятровіч. - Мінск : Маст. літ., 1975. - 192 с.
23. Рублевская, Л. Сны и бронза "Сымона-музыки" / Л. Рублевская // Культура. - 2007. - 30 июня. - С. 20.
24. Рудніцкая, В. "Мне хацелася перадаць рухі душы паэта..." : вобразы Я. Коласа i Я. Купалы ў творчасцi З. Азгура / В. Руднiцкая, М. Тараканава // Роднае слова. - 2003. - N 1. - С. 85-87.
25. Свирко, И. Слово Купалы и Коласа зазвучит в Риге : белорусы Латвии встречают гостей-земляков на празднике национальной песни / И. Свирко // Рэспубліка. - 2007. - 8 чэрв. - С. 8.
26. Стружэцкі, Т. Купалу і Коласа шануюць у Польшчы / Т. Стружэцкі // Літаратура і мастацтва. - 2007. - 17 жн.
27. Тараканава, М. Партрэтны жывапіс Івана Ахрэмчыка : карціна "Якуб Колас і Янка Купала" / М. Тараканава // Роднае слова. - 2003. - N 12. - С. 68-70.
28. Сцяжко, Н. Тэлевізійная дакументальная драма "Код нацыі" тэлеканала "Беларусь 1" як спосаб рэпрэзентацыі гісторыі : пераклад з рускай мовы / Н. Сцяжко // Роднае слова. - 2019. - № 1. - С. 87-90. - Библиогр.: с. 90 (4 назв.).
29. Шапашнікава, А. Сейбіты: Янка Купала i Якуб Колас у творчасцi Мiхася Савiцкага / А. Шапашнікава // Роднае слова. - 2002. - N 3. - С. 84-88. - Бiблiягр.: с. 88.
30. Шаранговіч, Н. Вобразы годных людзей : "Новая зямля" ў новых iлюстрацыях Васiля Шаранговiча / Н. Шаранговiч // Беларусь. - 2002. - N 9. - С. 54-55.
31. Шаранговіч, Н. Янка Купала і Якуб Колас у маім жыцці і творчасці / Н. Шаранговіч // Роднае слова. - 2004. - N 1. - С. 74-77.
32. Якуб Колас у творчасці мастакоў : альбом / аўт. тэкста Ю.А. Карачун. - Мінск : Беларусь, 1982. - 88 с.
33. Якуб Колас : комплект открыток / сост. Н.Г. Жигоцкий. - Мінск : Беларусь, 1982. - 16 отк.

Я. Колас у музыцы:

1. Агажанов, А. Песня о весне [Ноты] : “Уходи, мороз косматый…” : для детского хора без сопровождения / Агажанов А. // Детские хоры. – Партитура и голоса – Москва, 1960. – Вып. 2. – С. 9-10.
2. Адлет жураўлёў [Ноты] : “Белыя валокны…” : для дуэта з фартэпіяна // Чуркін, М. Выбраныя творы / М. Чуркін. – Партытура і галасы. – Мінск, 1965. – С. 13-18.
3. Аладаў, М. Да выбараў [Ноты] : “Я за тых падам свій голас…” : [для хору без суправаджэння..] / М. Аладаў // Спадчына. – Партытура і галасы. – Мінск, 1983. – С. 80-81.
4. Алоўнікаў, У. Дуб [Ноты] : “Сілачом стаіць дуб разложысты…” : балада : для нізкага голасу з фартэпіяна / У Алоўнікаў // Вакальны творы на словы Якуба Коласа. – Партытура і галасы. – Мінск, 1989. – С. 7-14.
5. Арлоў, В. Родны край [Ноты] : «О, край родны, край прыгожы…» : [для змешанага хору без суправаджэння] / В. Арлоў // Беларускі пейнік з нотамі. – Партытура і галасы – Вільня, 1929. – С. 5-7.
6. Багатыроў, А. Леніну слава [Ноты] : кантата : [для салістаў, хору і сімфаніческага аркестра] / А. Багатыроў. – Партытура і галасы. – Мінск : Беларусь, 1975. – 32с.
7. Беларускі лес-гусляр [Ноты]: “Запазніўся месяц ясны…” : з вакальнага цыклу “Засада” : для тэнара з фартэпіяна // Падкавыраў, П. Вакальныя творы / П. Падкавыраў. – Партытура і галасы. – Мінск, 1975. – С. 27-28.
8. Беларусь [Ноты] : “ О, край родны, край прыгожы…” : [для змешанага хору без суправаджэння] // Троска, І. Зборнік песень самадзейных кампазітараў Мінскай вобласці / І. Троска. – Партытура і галасы – Мінск, 1958. – С. 12-14.
9. Будзе навальніца [Ноты] : “Ноч надыходзіць…” : [для змешанага хору без суправаджэння] // Картэс, С Хрестоматія по хоровому діріжірованію / С, Картэс. – Партытура і галасы – Мінск, 1987. – С. 79-84.
10. Булатов, С. Родине [Ноты] : “Ты сияешь весенней зарей…” : для детского хора без сопровождения / С. Булатов // Песни советских композиторов. – Партитура и голоса – Москва, 1950. – С. 12-15.
11. Булатов, С. Ты сияешь весенней зарей [Ноты] : для смешенного хора без сопровождения / С. Булатов // Хоры советских композиторов. – Партитура и голоса. – Москва, 1970. – Вып. 3. – С. 24-29.
12. В дороге [Ноты] : “Меж пригорков и курганов…” : для высокого голоса с фортепиано // Гайгерова, В. Романсы на слова Якуба Коласа / В. Гайгерова. – Партитура и голоса. – М., 1974. – Тетр. 1 : “В дороге”. – С. 5-9.
13. Вандроўнікі [Ноты] : “Выходзіць сонца ў свій абход…” : [для голасу з фартэпіяна] // Абеліёвіч, Л. Рамансы / Л. Абеліёвіч. – Партытура і галасы. – Мінск, 1975. – С. 15-21.
14. Весення ночь [Ноты] : “Одинокий месяц выплыл…” : [для голоса с фортепиано] // Гайгерова В. Романсы на словах Якуба Коласа / В. Гайгерова. – Партитура и голоса. – Москва, 1977.–Тетр. 2: “Весна”. – С. 21-29.
15. Веснянка : “Убегай мороз с метелью…” : [для голоса с фортепиано] / пер. на рус. К. Сидоренко ; пер. на укр. П. Засенко // Чембержи, М. Наша солнечная страна / М. Чембержи. – Партитура и голоса. – Киев, 1983. – С. 16-18.
16. Вясна [Ноты] : [для голасу без суправаджэння] / мелодыя народная // Песні. – Партытура і галасы. – Мінск, 1962. – С. 287-288.
17. Ганулька [Ноты] : “Скажы мне, Ганулька, ці любіш мяне?...” : [для голасу з фартэпіяна] // Лучанок, І. Світанак / І. Лучанок. – Партытура і галасы. – Мінск, 1988. – С. 128-130.
18. Гусі [Ноты] : “Зоры далекія, зоры бліскучыя…” : для высокага голасу с фартэпіяна // Багатыроў, А. Вакальныя творы на словы Якуба Коласа. / А. Багатыроў – Партытура і галасы – Мінск, 1963. – .С. 37-43.
19. Дзед Мароз [Ноты] : “Эх, мароз, эх, дзед жартлівы…” : для змешанага хору а капэла // Троска, І. За парой ідзе пара / І. Троска. – Партытура і галасы. – Мінск, 1959. – С. 9-10.
20. Дзядзюля, Т. Дзед-госць [Ноты] : “Ходзіць дзед…” : [для дзіцячага хору без суправаджэння] / Т. Дзядзюля // Школьныя годы. – Партытура і галасы. – Мінск, 1984. – С. 41-42.
21. “З-пад комляў шурпатых…” [Ноты] : [з цыкла “Засада”] : для голасу з фартэпіяна // Падкавыраў, П. Цыкл партызанскіх песень / П. Падкавыраў. – Партытура і галасы – Мінск, 1952. - С. 10-12.
22. “Запазніўся месяц…” [Ноты] : [з цыкла “Засада”] : для голасу з фартэпіяна // Падкавыраў, П. Цыкл партызанскіх песень / П. Падкавыраў. –Партытура и галасы. – Мінск, 1952. – С. 13-14.
23. Заход солнца [Ноты] : “Догорало небо, дали отцветали…” : для голаса с фортепиано // Гайгерова, В. Романсы на слова Якуба Коласа / В. Гайгерова – Партитура и голоса. – М., 1977. – Тетр. 2: “Весна”. – С. 11-14.
24. Зіма [Ноты] : “Падышлі марозы…” [Ноты] : [для голасу з фартэпіяна (баянам)] // Лучанок, І. Хрестоматія по музыке і пенію : 1 кл. / І. Лучанок. – Партытура і галасы. – Мінск, 1986. – С. 76-77.
25. Зімою [Ноты] : “Не сядзіцца ў хаце…” : [для голасу з фартэпіяна] // Чуркін, Н. Песні для дзяцей / Н. Чуркін. – Партытура і галасы – Мінск, 1955. – С. 35-36.
26. Калыханка [Ноты] : “Вецер сцішыўся ў бары…” : [для голасу з фартэпіяна] // Абеліёвіч, Л. Рамансы / Л. Абеліёвіч. – Партытура і галасы. – Мінск, 1975. – С. 13-14.
27. Касач, П. Сіла маладая [Ноты] : “Што ні дзень, што ні час…” : для хору з фартэпіяна / П. Касач // Вакальныя творы на словы Якуба Коласа. – Партытура і галасы – Мінск, 1963. – С. 59-62.
28. Кузняцоў, І Жыве між нас геній [Ноты] : “З глыбінь жыватворных народнага духу…” : [для саліста і хору з фартэпіяна] / І. Кузняцоў // Песні для хору з суправаджэннем. – Партытура і галасы. – Мінск, 1970. – с. 3-11.
29. Кузняцоў, І. Ноч [Ноты] : “Што за ноч…” : для хору а капэла / І. Кузняцоў // Вакальныя творы на словы Якуба Коласа. – Партытура і галасы. – Мінск, 1972. – С. 18-19.
30. Ленінскім шляхам [Ноты] : “Празорлівым зрокам трыбуна…” : [для змешанага хору без суправаджэння] // Туренков, А. Избранные хоры / А. Туренков. – Партитура и голоса. – Москва, 1972. – С. 4-8.
31. Лета [Ноты] :“Ідуць касцы, звіняць іх косы…” : для змешанага хору а капэла // Троска, І. За парой ідзе пара / І. Троска. – Партытура і галасы – Мінск, 1959. – С. 5-6.
32. Лучанок, І. Каханне [Ноты] : “Ці помпіш ты, Ганна…” : [для дуэта без суправаджэння] / І. Лучанок // Спадчына. – Мінск, 1983. – С. 86-88.
33. Лучанок, І. Мой родны кут [Ноты] : [для голасу з фартэпіяна] / І. Лучанок // Світанак – Партытура і галасы – Мінск, 1988. – С. 84-87.
34. Лученок, И. Мой край родной [Ноты] : [для голоса с фортепиано (баяном, гитарой)] / И. Лученок // Это Родина моя. – Партитура и голоса – Москва, 1982. – С. 22-24.
35. Моей весне [Ноты]: “Еслі б волю имел…” : для высокого голоса с фортепиано // Гайгерова, В. Романсы на слова Якуба Коласа / В. Гайгерова. – Партитура и голоса. – Москва, 1974. – Тетр. 1: “В дороге”. – С. 23-25.
36. Моей любимой [Ноты] : “Я к любимой пойду…” : для высокого голоса с фортепиано // Гайгерова, В. Романсы на слова Якуба Коласа / В. Гайгерова. – Партитура и голоса. – Москва, 1974. – Тетр. 1: “В дороге”. – С. 9-15.
37. На лузе [Ноты] : “Пахнет сеном луг…” : для голоса с фортепиано // Гайгерова, В. Романсы на слова Якуба Коласа / В. Гайгерова. – Партитура и голоса – Москва, 1977. – Тетр. 2: “Вясна”. – С. 7-11.
38. На новай зямлі [Ноты] : “Ляжыць шырокая дарога…” : [для голасу з фартэпіяна] // Абеліёвіч, Л. Рамансы / Л. Абеліёвіч – Мінск, 1975. – С. 8-12.
39. На перепутье [Ноты] : “Ты скажи мне, тьма глухая…” : для высокого голоса с фортепиано // Гайгерова, В. Романсы на слова Якуба Коласа / В. Гайгерова. – Партитура и голоса. – Москва, 1974. – Тетр. 1: “В дороге”. – С. 26-32.
40. На полі [Ноты] : “Шэпчуць згодна каласінкі…” : [для хору без суправаджэння] / Мелодыя нар. // Спадчына. – Партытура і галасы. – Мінск, 1983. – С. 93-94.
41. Навахрост, А Бывае музыка [Ноты] : [для дуэта (хору)] / А. Навахрост // Вячэрні Мінск . – 1982. – 25 снеж.
42. Оловников, В. Лес [Ноты] : “Глухо шепчет лес зеленый…” : для голоса с фортепиано / В. Оловников ; пер. с бел. Т. Миансаровой // Вокальные произведения белорусских композиторов. – Партитура и голоса. – Ленинград, 1987. – С. 28-32.
43. Партызаны выходзяць на бой [Ноты] : “З-пад комляў шурпатых…” : з вакальнага цыкла “Засада” : для тэнара з фартэпіяна // Падкавыраў, П. Вакальныя творы / П. Падкавыраў. – Партытура і галасы – Мінск, 1975. – С. 23-26.
44. Песня аб вясне [Ноты] : “Уцякай, маро-дзядуля…” : для хору з фартэпіяна // Чуркін, Н. Дзіцячыя песні / Н. Чуркін. – Партытура і галасы –Мінск, 1950. – С. 19-22.
45. Пукст, Р. Савецкая краіна [Ноты] : “Выглядаеш ты яснай вясною…” : раманс : для нізкага голасу з фартэпіяна / Р. Пукст // Вакальныя творы на словы Якуба Коласа. – Партытура і галасы – Мінск, 1972. – С. 2-5.
46. С кем-нибудь о тебе… [Ноты] : для высокого голоса с фортепиано // Гайгерова, В. Романсы на слова Якуба Коласа / В. Гайгерова – Партитура и голоса – Москва, 1974. – С. 21-22.
47. Сакалоўскі, К. Адвечны бор [Ноты] : “Люблю я лес…” : [для голасу без суправаджэння] / К. Сакалоўскага К. // Бярозка. - 1979. - № 4. – С. 15.
48. Сакалоўскі, Н. Чыгунка [Ноты] : “У два рады між палёў…” : [для голасу (хору)без суправаджэння.] / Н. Сакалоўскі // Песні. – Партытура і галасы – Мінск, 1962. – С. 249-250.
49. Тройка [Ноты] : “Мчатся кони: динь-динь-динь!” : для голоса с фортепиано // Гайгерова, В. Романсы на словах Якуба Коласа / В. Гайгерова – Партитура и голоса – Москва, 1977. – С. 15-20.
50. Туранкоў, А. Многа слаўненькіх куточкаў [Ноты] : [для сярэдняга голасу з фартэпіяна] / А. Туранкоў // Вакальныя творы на словы Якуба Коласа. – Мінск, 1963. – Партытура і галасы – С. 27-29.
51. Туранкоў, А. Певень [Ноты] : “Гаспадарам певень ходзіць…” : [для голасу без суправаджэння] / А. Туранкоў // Песні. – Партытура і галасы – Мінск, 1962. – С. 251-252.
52. Туранкоў, А. Радасць [Ноты] : “Ходзіць вецер па даліне…” : [для змешанага хору з баянамі’ / А. Туранкоў // Анталогія беларускай савецкай песні – Партытура і галасы – Мінск, 1979. – С. 219-223.
53. Туренков, А. Весна желаний [Ноты] : для детского хора с фортепиано / А. Туренков А. ; пер. с бел. П. Градова // Антология советской детской песни. – Партитура и голоса. – Москва, 1960. – Вып. 4. – С. 30-32.
54. Туренков, А. Думы [Ноты] : “Ах вы, думы, думы!...” : для голоса с фортепиано (баяном) / А, Туренков // Цвела рябина белая. – Партитура и голоса. – Москва, 1973. – С. 17-18.
55. Фиготои, Б. Летучие тучи [Ноты] : [для смешенного хора без сопровождения] / Б.Фиготои // Поет самодеятельный хор. – Партитура и голоса. –Москва : Музыка, 1988. – Вып. 9. – С. 18-21.
56. Ходзіць вецер па даліне [Ноты] : раманс : для высокага голасу з фартэпіяна. // Ронькін, І. Ходзіць вецер па даліне / І. Ронькін. – Партытура і галасы – Мінск, 1959. – С. 3-7.
57. Чуркін, М. Маёй каханцы [Ноты] : “Я пайду да яе…” : для барытона з фартэпіяна / М. Чуркін // Вакальныя творы на словы Якуба Коласа. – Партытура і галасы. – Мінск, 1963. – С. 44-49.
58. Чуркін, М. Рэчэй [Ноты] : “Між алешын, кустоў…” : дзіцячая песня : для хору з фартэпіяна / М. Чуркін // Вакальныя творы на словы Якуба Коласа. – Партытура і галасы – Мінск, 1963. – С. 53-54.
59. Юбилейная кантата [Ноты] : “Край полесских равнин…” : для смешенного хора и симфонического оркестра / А. Богатырев А. Для хора с фортепиано. – Ленинград : Советская музыка, 1980. – 59 с.